Na pytanie, jakie rośliny kojarzą nam się z kwiatkami najczęściej hodowanymi w mieszkaniach, zdecydowana większość z nas odpowiedziałaby bez chwili wahania, że paprotki. Ich trzymanie w mieszkaniu jest bardzo wskazane chociażby ze względu na to, że produkują dużo tlenu, przez co oddychamy znacznie czystszym powietrzem. Poza tym ich soczysty, zielony kolor nastraja człowieka optymistycznie. Nie lubią miejsc intensywnie nasłonecznionych, znacznie lepiej czują się w tych zaciemnionych.
Koniecznie trzeba pamiętać nie tylko o regularnym ich podlewaniu, ale także o zraszaniu spryskiwaczem – paprocie źle się czują, kiedy powietrze wokół nich jest zbytnio suche. Słabo tolerują wszelakie chemiczne ulepszacze. Niektórzy uważają, że jeśli właściciel choruje, ich liście zaczynają blednąć. Odmian paprotek doniczkowych jest bardzo wiele, najczęściej jednak decydujemy się na zakup tych wyglądających niczym indiański pióropusz. Niezwykle ciekawą odmianą są łosie rogi nie przypominające tradycyjnych paproci.
Ta urocza roślinka może zagościć niemal w każdym domu. To mit, że hodowla paproci jest trudna! Paprotki, jesli przetrwały tyle lat jako gatunek, muszą być naprawdę odporne. Jakich warunków potrzebują? Paprocie czują się dość dobrze w bardzo zróżnicowanym środowisku. Jedynie nieliczne gatunki potrzebują jasnego i nasłonecznionego stanowiska. Większość paproci to idealne rośliny do pokoju, w którym nic nie chce rosnąć, bo jest za ciemno. Warto tylko pamiętać, że hodowla paprotek wymaga dość wilgotnego powietrza. Może przydać się nawilżacz powietrza. W pielęgnacji paproci ważne jest też regularne podlewanie tak, by roślina zawsze miała wilgotne podłoże w doniczce. Dlaczego warto uprawiać paprocie? Ta niepozorna, zielona roślina cudownie wpływa na zdrowie człowieka. Paprocie nie tylko produkują tlen, ale też jonizują powietrze tak, że szkodliwe substancje ulegają rozkładowi. Dzięki temu korzystnie wpływają na nasz układ oddechowy i nerwowy, a także na krążenie. Ich zieleń jest kojąca dla oczu, uspokaja i wyzwala kreatywność. Wedle zasad feng shui warto postawić paproć miniaturową w sypialni.
Paprocie w ogrodzie
Hodowla paproci nie musi ograniczać się do kilku doniczek w domu. to gatunek, który świetnie sprawdza się jako roślina ogrodowa. Zielone liście pięknie się prezentują i tworzą wyborne tło dla kolorowych kompozycji kwiatowych. Gdzie umieścić paprocie w ogrodzie? Najlepsze będzie miejsce zacienione i wilgotne, może w pobliżu oczka wodnego? Jeśli lubimy ciekawe efekty, warto posadzić takie gatunki paproci jak pióropusznik strusi lub narecznica samcza., a także paproć miniaturowa, która przy dużych roślinach pomaga zrównoważyć kompozycję. Miniaturową paprotkę możemy też zasadzić na naszym ogródku skalnym.
Podglądamy paprocie w środowisku naturalnym
Pamiętacie Opowieści z mchu i paproci? Tak, paprotki, tak jak i mech rosną w naszych lasach, nie są wcale egzotycznymi roślinami. co nie znaczy, że nie warto udać się na wycieczkę, by obejrzeć je w naturze. Paprocie rosną przede wszystkim w lasach, w miejscach cienistych i bardzo wilgotnych (latem trzeba tam uważać na komary!). Choć wyglądają niepozornie, pełnią bardzo ważna funkcję w leśnym ekosystemie. Są odpowiedzialne przede wszystkim za produkcję tlenu i oczyszczanie powietrza. Gnijące liście paproci wspaniale użyźniają glebę, tworząc wartościowe podłoże dla rozwoju wielu gatunków roślin.
Delikatne orliczki
W subtropikalnych i tropikalnych rejonach występuje blisko 250 gatunków paproci. Niektóre z nich mają liście przypominające kształtem ptasie skrzydła. Są to orliczki (Pteris, od greckiego pteron - skrzydło), należące do rodziny orliczkowatych (Pteridaceae). Najczęściej uprawianym w doniczkach gatunkiem jest orliczka kreteńska (Pteris cretica) rosnąca w naturze w Europie, Azji i Afryce. Ma dwa rodzaje liści: mniejsze - płonne oraz większe - zarodnikonośne (długości do 30 cm).
Hodowcy uzyskali wiele odmian różniących się wielkością, kształtem i zabarwieniem liści, a także wysokością (odmiany Parkeri i Major dorastają do 60 cm).
W sklepach ogrodniczych można kupić także kilka innych gatunków orliczek. Należy do nich afrykańska orliczka ząbkowana (P. dentata), pochodząca z Azji i Australii orliczka mieczowata (P. ensiformis), orliczka Fauriera (P. faurieri) - rodem z Japonii i z Chin oraz cejlońska orliczka uszkowata (P. quadriaurita).
Hodowcy uzyskali wiele odmian różniących się wielkością, kształtem i zabarwieniem liści, a także wysokością (odmiany Parkeri i Major dorastają do 60 cm).
W sklepach ogrodniczych można kupić także kilka innych gatunków orliczek. Należy do nich afrykańska orliczka ząbkowana (P. dentata), pochodząca z Azji i Australii orliczka mieczowata (P. ensiformis), orliczka Fauriera (P. faurieri) - rodem z Japonii i z Chin oraz cejlońska orliczka uszkowata (P. quadriaurita).
Orliczki są wyjątkowo kapryśne, zwłaszcza odmiany o barwnych liściach. Najłatwiej zapewnić im odpowiednie warunki w domowej szklarence.
Światło . Wszystkie orliczki dobrze się czują w półcieniu (odmiany o barwnych liściach potrzebują nieco więcej rozproszonego światła). Orliczka kreteńska rośnie także w miejscach bardzo zacienionych.
Temperatura . Latem orliczki najlepiej rosną w temperaturze 20-25°C. Zimą orliczka kreteńska lubi chłodne pomieszczenia (10-15°C), ale przetrwa także w zimnych (około 5°C). Pozostałe gatunki, które tu opisaliśmy, wymagają temperatury 15-18°C.
Wilgotność podłoża . Orliczki podlewamy obficie, uważając, by nie zalać korzeni. Gdy jest gorąco, trzeba to robić codziennie, gdy zaś chłodno - co 2-3 dni. Woda nie powinna zawierać związków wapnia (można używać np. przegotowanej wody wodociągowej).
Wilgotność powietrza . Paprocie te dobrze rosną jedynie wtedy, gdy w powietrzu jest dużo wilgoci. Należy je więc często zamgławiać.
Podłoże i przesadzanie . Najlepszym podłożem dla opisywanych gatunków orliczek jest ziemia liściowa, torf, piasek i ziemia kompostowa zmieszane w proporcji 2:2:1:1. Podłoże powinno mieć średnio kwaśny odczyn (pH 5-6). Możemy je zastąpić specjalną ziemią do paproci lub ziemią uniwersalną wzbogaconą kwaśnym substratem torfowym. Orliczki zaleca się przesadzać co roku na wiosnę.
Nawożenie . W okresie wegetacji dokarmiamy rośliny co 2-3 tygodnie, najlepiej specjalnymi nawozami do paproci. Możemy też stosować inne wieloskładnikowe nawozy płynne o małej zawartości wapnia, ale podwójnie je rozcieńczając.
Światło . Wszystkie orliczki dobrze się czują w półcieniu (odmiany o barwnych liściach potrzebują nieco więcej rozproszonego światła). Orliczka kreteńska rośnie także w miejscach bardzo zacienionych.
Temperatura . Latem orliczki najlepiej rosną w temperaturze 20-25°C. Zimą orliczka kreteńska lubi chłodne pomieszczenia (10-15°C), ale przetrwa także w zimnych (około 5°C). Pozostałe gatunki, które tu opisaliśmy, wymagają temperatury 15-18°C.
Wilgotność podłoża . Orliczki podlewamy obficie, uważając, by nie zalać korzeni. Gdy jest gorąco, trzeba to robić codziennie, gdy zaś chłodno - co 2-3 dni. Woda nie powinna zawierać związków wapnia (można używać np. przegotowanej wody wodociągowej).
Wilgotność powietrza . Paprocie te dobrze rosną jedynie wtedy, gdy w powietrzu jest dużo wilgoci. Należy je więc często zamgławiać.
Podłoże i przesadzanie . Najlepszym podłożem dla opisywanych gatunków orliczek jest ziemia liściowa, torf, piasek i ziemia kompostowa zmieszane w proporcji 2:2:1:1. Podłoże powinno mieć średnio kwaśny odczyn (pH 5-6). Możemy je zastąpić specjalną ziemią do paproci lub ziemią uniwersalną wzbogaconą kwaśnym substratem torfowym. Orliczki zaleca się przesadzać co roku na wiosnę.
Nawożenie . W okresie wegetacji dokarmiamy rośliny co 2-3 tygodnie, najlepiej specjalnymi nawozami do paproci. Możemy też stosować inne wieloskładnikowe nawozy płynne o małej zawartości wapnia, ale podwójnie je rozcieńczając.
Odporne paprotniki
Paprotniki (Cyrtomium), od niedawna nazywane cyrtomiami, należą do rodziny paprotnikowatych (Aspidiaceae). Występują w subtropikalnych i tropikalnych rejonach Azji i Afryki. Botanicy wyróżniają 20 gatunków tych roślin. Ich nazwa łacińska pochodzi od greckiego słowa kyrtos (łukowato wygięty) i odnosi się do kształtu liści. Częstym gościem w naszych domach jest paprotnik sierpowaty (Cyrtomium falcatum). Jego skórzaste, lśniące liście osiągają czasem długość 80 cm. Wyjątkowo dekoracyjna jest odmiana Rochfordianum o głęboko powcinanych listkach.
Drugi gatunek, paprotnik Fortune'a (C. fortunei) - pochodzący z Japonii, Korei i Chin - jest nieco niższy (do 50 cm) i ma matowe, całobrzegie listki. Paprotniki znacznie lepiej czują się w naszych mieszkaniach niż orliczki
Co lubią
Światło . Paprotniki najlepiej się czują w półcieniu; paprotnik sierpowaty toleruje także stanowiska cieniste.
Temperatura . Latem paprociom tym odpowiada temperatura 20-25°C, zimą zaś 15-18°C (znoszą jej spadek do 10°C), a paprotnik Fortune'a może zimować u nas także w gruncie (zwłaszcza w Polsce południowo-zachodniej), ale jesienią bezpieczniej go okryć liśćmi lub stroiszem.
Wilgotność podłoża . Latem musimy rośliny podlewać tak, aby podłoże było stale wilgotne. Jesienią i zimą oba gatunki potrzebują mniej wody.
Wilgotność powietrza . Wszystkie gatunki paprotników znoszą pobyt w suchych pomieszczeniach. Lepiej jednak zraszać ich liście miękką wodą.
Podłoże i przesadzanie . Paprotniki najlepiej rosną w podłożu przygotowanym z ziemi liściowej, torfu i piasku (2:2:1), o odczynie pH 5-5,5. Przesadzamy je wiosną - raz na 2-3 lata. Robimy to bardzo ostrożnie, aby nie uszkodzić korzeni.
Nawożenie. Rośliny te dokarmiamy niezbyt obficie - tylko wiosną oraz latem i najlepiej nawozami organicznymi (biohumusem lub np. suchym krowieńcem). Można też używać nawozów mineralnych, ale wówczas raz w miesiącu stosujemy połowę dawki zalecanej na opakowaniu.
Inne zabiegi . Liście paprotników możemy od czasu do czasu nabłyszczać.
Drugi gatunek, paprotnik Fortune'a (C. fortunei) - pochodzący z Japonii, Korei i Chin - jest nieco niższy (do 50 cm) i ma matowe, całobrzegie listki. Paprotniki znacznie lepiej czują się w naszych mieszkaniach niż orliczki
Co lubią
Światło . Paprotniki najlepiej się czują w półcieniu; paprotnik sierpowaty toleruje także stanowiska cieniste.
Temperatura . Latem paprociom tym odpowiada temperatura 20-25°C, zimą zaś 15-18°C (znoszą jej spadek do 10°C), a paprotnik Fortune'a może zimować u nas także w gruncie (zwłaszcza w Polsce południowo-zachodniej), ale jesienią bezpieczniej go okryć liśćmi lub stroiszem.
Wilgotność podłoża . Latem musimy rośliny podlewać tak, aby podłoże było stale wilgotne. Jesienią i zimą oba gatunki potrzebują mniej wody.
Wilgotność powietrza . Wszystkie gatunki paprotników znoszą pobyt w suchych pomieszczeniach. Lepiej jednak zraszać ich liście miękką wodą.
Podłoże i przesadzanie . Paprotniki najlepiej rosną w podłożu przygotowanym z ziemi liściowej, torfu i piasku (2:2:1), o odczynie pH 5-5,5. Przesadzamy je wiosną - raz na 2-3 lata. Robimy to bardzo ostrożnie, aby nie uszkodzić korzeni.
Nawożenie. Rośliny te dokarmiamy niezbyt obficie - tylko wiosną oraz latem i najlepiej nawozami organicznymi (biohumusem lub np. suchym krowieńcem). Można też używać nawozów mineralnych, ale wówczas raz w miesiącu stosujemy połowę dawki zalecanej na opakowaniu.
Inne zabiegi . Liście paprotników możemy od czasu do czasu nabłyszczać.
Dość wrażliwe dawalie
Charakterystyczną cechą dawalii są długie grube kłącza, pokryte szarymi lub brązowymi łuskami.
W doniczkach najczęściej uprawiana jest dawalia Mariesa (Davallia mariesii, in. D. bullata), pochodząca z Chin, Japonii i Tajwanu. Jej kłącza mogą osiągać długość 80 cm, liście - 25 cm. Znana jest także dawalia kanaryjska (Davallia canariensis), pochodząca z Hiszpanii, Portugalii i Wysp Kanaryjskich, o grubych i niezbyt długich (do 50 cm) kłączach. Dawalie są odporniejsze od orliczek na niekorzystne warunki.
Czego im trzeba
Światło. Dawalie wymagają stanowisk jasnych, ale nie lubią ostrego słońca.
Temperatura. Latem opisywane tu gatunki dawalii dobrze rosną w temperaturze 18-25°C, zimą - około 15°C. Mogą przezimować w temperaturze blisko 0°C, ale wówczas tracą liście.
Wilgotność podłoża. Paprocie te powinny mieć cały czas wilgotne podłoże, ale nie wolno ich zalać. Latem podlewamy je częściej niż zimą.
Wilgotność powietrza. Dawalie potrzebują dużo wilgoci w powietrzu i ich liście trzeba codziennie zraszać.
Podłoże i przesadzanie. Najlepszym podłożem dla dawalii jest mieszanina torfu, piasku i gliny (2:1:1). Do podłoża możemy dodać także nieco bukowych liści. Jego odczyn powinien być średnio kwaśny (pH
5-6). Rośliny przesadzamy rzadko i tylko wtedy, gdy korzenie nie mieszczą się w doniczce. Dawalie doskonale rosną w płaskich wiszących pojemnikach, lub też na pniach przeznaczonych dla epifitów.
Nawożenie. Rośliny dokarmiamy umiarkowanie - tylko latem. Robimy to co 3-4 tygodnie, używając nawozów do paproci lub dwukrotnie rozcieńczonych nawozów wieloskładnikowych.
Jak rozmnażać paprocie
Spośród opisanych paproci w warunkach domowych najłatwiej rozmnaża się dawalie, dzieląc rozrośnięte okazy w czasie wiosennego przesadzania. Wiosną można też zrobić sadzonki z ich kłączy. Powinny mieć długość 5-10 cm i (koniecznie!) wierzchołek. Odcięte w ten sposób kłącza układamy poziomo w pojemniku wypełnionym torfem zmieszanym z piaskiem i nieco zagłębiamy w podłożu. Pojemniki osłaniamy folią, by rośliny nie wysychały. Jeśli będą miały dużo wilgoci, ukorzenią się w ciągu 4-5 tygodni.
Niestety, paprotniki i większość orliczek słabo się rozrastają. Jeśli jednak mamy rozkrzewiony egzemplarz, możemy go podzielić.
Ogrodnicy rozmnażają paprocie, wysiewając zarodniki lub w kulturach in vitro.
Paprocie czasem chorują
Liście zwijają się i zasychają - za mało wilgoci w powietrzu. Rośliny często zamgławiamy, a podłoże wyściełamy wilgotnym runem.
Brunatne gnijące plamy - podłoże jest zbyt mokre (zwłaszcza w niskiej temperaturze i przy niedostatku światła).
Liście są wyblakłe, rośliny nie rosną - za dużo albo, przeciwnie, za mało światła.
Brunatne suche plamy na liściach - oparzenia słoneczne, tworzące się zwykle latem.
Zielone lub brązowe tarczki - tarczniki i miseczniki. Szkodniki te pojawiają się na dolnej i górnej stronie liści, a także na ogonkach liściowych (kupki zarodni znajdują się na spodniej stronie liści). Zwalczamy je, opryskując roś-linę preparatem Actellic. Zabieg powtarzamy 2-3 razy w tygodniowych odstępach.
Drobne zielone owady - mszyce. Rośliny należy opryskać jednym z preparatów: Danitol, Karate lub Talstar.
Swietny opis,jasny i przejzysty.
OdpowiedzUsuń